Saturday, January 14, 2012

Sistem Halaqah, Madrasah dan Pondok


Soalan: Huraikan sistem halaqah, madrasah dan pondok dalam sistem pendidikan Islam   

Pengenalan:
-         Pendidikan: proses pemerolehan sesuatu ilmu
-         Pandangan Islam: pendidikan = proses sepanjang hayat, terbuka kepada semua golongan tanpa kira jantina, kekayaan dan warna kulit
-         Wahyu pertama membuktikan tuntutan Islam terhadap umatnya agar menuntut ilmu
-         Islam menghormati orang yang menuntut ilmu
-         Dalam sejarah pendidikan Islam tanpa kira sempadan geografi, amnya pendidikan melibatkan beberapa kaedah antaranya halaqah, madrasah dan pondok

Isi
·         System halaqah
-         System pendidikan terawal, wujud sejak zaman Nabi Muhammad s.a.w. seawall kedatangan Islam dan selepas terbinanya Masjid al Nabawi dan masih kekal hingga kini
-         Suatu lingkungan berbentuk bulatan atau separa bulatan dibuat dan guru yang mengajar akan berada di tengah-tengah lingkungan tersebut
-         Pembelajaran secara formal dan informal,
-         Guru memiliki ilmu pengetahuan mendalam, dikatakan telah memperoleh tauliah daripada guru yang lebih terkenal
-         Guru tidak bergaji, hanya mendapat imbuhan daripada masyarakat
-         Kurikulum: ilmu fiqah, usuluddin, tasawuf, tafsir al Quran, Hadis
-         Masa: di antara waktu solat maghrib dan isyak atau selepas sesuatu solat
-         Biasanya guna kitab Arab yang diterjemah oleh guru sewaktu mengajar

·         System Madrasah
-         Satu sistem pembelajaran moden yang boleh disamakan dengan sekolah
-         Di Malaysia, dikatakan bermula sejak abad ke20M
-         3 peringkat: rendah, menengah, tinggi
-         Aceh: ada 3 buah institusi madrasah yang berbeza tahapnya iaitu ‘meunasah’, ‘rangkang’ dan ‘jamiah’(universiti)
-         Subjek: berbeza ikut tahap
-         Rendah: diajar asas-asas ajaran Islam membaca al Quran, baca huruf Arab, Rukun Iman, Rukun Islam
-         Menengah: fikah, tasawuf, sejarah, bahasa Arab
-         Tinggi: ilmu agama, ilmu hisab, kimia, ekonomi, undang-undang, bahasa, politik
-         Tenaga pengajar dibayar gaji oleh pemerintah
-         Bahan pengajaran: bahan berbahasa Arab dan bukan berbahasa Arab

·         Sistem pondok
-         Mereupakan kaedah pendidikan tertua di Asia Tenggara, paling dominan dalam kalangan masyarakat Melayu
-         Pelbagai nama: dayah, pesantren, surau, langgar
-         Sukatan pelajaran: tidak tersusun, bergantung kepada kemahiran guru
-         Subjek: tauhid, fikah, tafsir, nahu saraf, hadis, doa-doa berkaitan kehidupan seharian
-         Juga didedahkan dengan kaedah menulis dan menguasai tulisan Jawi dan bahasa Arab
-         Sesetengah pondok mendedahkan ilmu perubatan tradisional seperti guna akar kayu selain jampi-jampi menggunakan ayat al Quran
-         Subjek sampingan untuk hilangkan rasa jemu: nasyid, berzanji, marhaban, qasidah
-         Pelajar diajar percuma, guru hanya dapat khidmat tenaga anak-anak murid mengerjakan tanah sawah atau kerja-kerja pertukangan
-         Pembelajaran dijalankan da;lam bahasa Melayu kerana kebanyakan kitab Arab diterjemah ke bahasa Melayu
-         Hubungan antara guru dan anak-anak muridnya amat rapat kerana kealiman guru dan rasa tanggungjawab guru mengingatkan ibu bapa menyerahkan anak-anak untuk dididik
-         Tempoh masa belajar tidak terhad, terdapat pelajar belajar di sekolah ini selama 10 tahun
-         Ada juga yang berpindah dari satu pondok ke pondok lain
-         Pembelajaran berlangsung waktu siang dan malam
-         Kaedah pembelajaran seperti halaqah, pelajar membuat separa bulatan mengelilingi guru mereka
-         Guru juga kaedah hafalan, syarahan(kuliyyah), perbincangan, soal jawab, perdebatan dan pengembaraan
-         Juga amal pengajaran menadah kitab: tuan guru akan baca dan huraikan isi kitab, ada kalanya pelajar diminta bergilir-gilir membaca kitab tersebut
-         Tempoh menadah kitab memakan masa antara 30 minit hingga satu jam
-         Guru akan menyampaikan ilmu sepenuhnya tanpa memberi ruang kepada pelajar untuk bersoal jawab
-         Pelajar akan catat penerangan guru untuk menguatkan pemahaman dan ingatannya

Kesimpulan:
-         Kewujudan pelbagai system pembelajaran sama ada halaqah, madrasah atau pondok telah mewujudkan budaya belajar dalam kalangan masyarakat
-         Dalam konteks masyarakat di Alam Melayu, ia mencetus tamadun baru termasuk pengenalan tulisan Jawi

No comments:

Post a Comment